Verhaal van Flevoland

Wist je dat de zeespiegel 2000 jaar geleden ongeveer 2 meter lager stond dan nu? In het zuidelijk deel van het IJsselmeergebied lag een groot meer, het Flevomeer (Flevo Lacus). Dit meer stond via het zeegat het Vlie in verbinding met de Noordzee. Het Flevomeer groeide uit tot het Almere. Langs de oevers van dit grote meer lagen dorpen en bossen. Namen als Creil, Marcnesse, Nagele, Emelwerth, Bidningahem en Swifterbant stammen uit deze tijd. Toen er tussen de twaalfde en de zestiende eeuw nog meer veel land verdween, ontstond de Zuiderzee.

Het Zuiderzeegebied maakte deel uit van een Europees netwerk van handelsroutes. Steden als Kampen, Harderwijk, Stavoren en Deventer waren lid van een internationaal verbond van handelssteden, de Hanze. Vrachtvaarders varen met hun koggeschepen via de Zuiderzee naar noorden van Duitsland, het Baltisch gebied en Scandinavië. Hier werd graan, hout, dierenhuiden en bijenwas ingeslagen. De Hanzesteden dreven ook handel met onder meer Brugge en Londen. In de vijftiende eeuw kwamen ook Amsterdam, Hoorn en Enkhuizen op als handelssteden.

Het drooggevallen polderland was in de eerste fase nog te nat voor landbouw, aanleg van wegen of bewoning. Daarom bracht de Directie van de Wieringermeer, de dienst die was belast met de ontginning van de IJsselmeerpolders, de grondwaterstand in Oostelijk Flevoland binnen vijf jaar 1 à 1,5 meter onder het maaiveld. De Directie zaaide riet in om nog meer water aan de poldergrond te onttrekken. Na een poosje was de ondergrond stevig genoeg om er speciale rupsvoertuigen overheen te laten rijden. Koolzaad moest vervolgens het tierig groeiende riet onderdrukken. In de herfst van 1964 kon dan eindelijk 125 hectare land worden opgespoten, om de eerste 3.000 woningen in Lelystad aan te leggen.

Zeg je Lelystad, dan zeg je groen. In de jaren 60 begon de aanleg van de groene zoom rondom deze jonge stad. Snelgroeiende boomsoorten zoals de els, wilg en populier hebben een korte levenscyclus. Ze werden daarom gecombineerd met de es, beuk en eik (langzame groeiers). De snelgroeiers werden sneller vervangen dan de langzame groeiers. Het resultaat? Een gevarieerd bos. Waar het nog steeds heerlijk wandelen is.

De eerste 1.200 woningen van Lelystad verrezen midden jaren 60 in de Zuiderzeewijk. Ondertussen was winkelcentrum Lelycentre volop in aanbouw. Het tempo lag hoog, om de werknemers van bedrijven en overheidsinstellingen te kunnen vestigen. De eerste bewoners kregen in september 1967 de sleutel van hun woning. Zij konden vanaf 8 oktober 1970 officieel voor hun dagelijkse boodschappen terecht in Lelycentre.

Vanaf het moment dat de woningen werden gebouwd, ging het snel. Er kwamen in de jaren 60 en 70 steeds meer ambtenaren in Lelystad wonen. Zij werkten voor bijvoorbeeld de Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders (RIJP), elektriciteitsmaatschappij PGEM en het openbaar lichaam Zuidelijke IJsselmeerpolders (het openbaar bestuur in het gebied). De eerste woonwijken waren als het ware aan het centrum aangehaakt. Ondertussen werd er ook binnen de hoofdwegenstructuur gebouwd. De Rijksoverheid stelde dit als voorwaarde voor de financiële hulp die Lelystad midden jaren 80 kreeg.

Lelystad is 765 vierkante kilometer groot en is daarmee de derde gemeente van Nederland. Hiervan is 234 kilometer land. Het vliegveld met toen nog de grasbaan (inmiddels verhard en verlengd) ligt er al sinds medio jaren 60. Water speelt nog steeds een belangrijke rol: er zijn meerdere havens voor pleziervaart en er is een overslaghaven voor goederen. Pas in 1981 was de A6 er. Een verademing, want jarenlang was de Oostvaardersdijk de enige verbinding tussen Noord-Holland en Flevoland. Bewoners kunnen sinds 1988 met de trein richting Amsterdam. Sinds 2012 kan dat ook richting Zwolle.